Mu 2015, muri Tanzania habaye amatora rusange yabanjirijwe n’ibikorwa byo kwiyamamaza kuwa 22 Kanama, byarangiye umunsi umwe mbere y’amatora yo kuwa 25 Ukwakira, ariko abahatanye muri ayo matora baragenda bapfa umwe ku wundi, aho uheruka ari Edward Lowassa wapfuye kuri uyu wa Gatandatu, itariki 10 Gashyantare 2024.
Aya matora yo mu 2015 muri Tanzania ni amwe mu yagaragayemo guhatana no gutungurana gukomeye mu mateka y’igihugu niba ndetse atari yo ya mbere, aho abakandida batandukanye bifuzaga kuyobora Tanzania na Zanzibar.
Ariko, abahabwaga amahirwe yo gutsinda ni John Pombe Magufuli w’ishyaka CCM na Edward Lowassa, wavuye muri CCM akajya mu ishyaka Chadema ritavuga rumwe n’ubutegetsi nyuma y’uko CCM itamugize umukandida wa yo.
Amatora yarabaye Magufuli ayatsinda ku majwi 58.46% mu gihe Lowassa wamukurikiye yagize amajwi 40%. Magufuli yatsindiye manda ya mbere yahereye 2015 kugeza 2020, ndetse atsindira indi atarangije yayoboye kuva mu 2020 mbere yo gupfa muri Werurwe 2021.
Usibye Magufuli na Lowassa, abandi bakandida bari bahatanye barimo Anna Mghwira wa ACT Wazalendo, ari na we mugore rukumbi wari uhatanye n’abandi muri aya matora, Hashim Rungwe wa Chaumma, Maximillian Lyimo wa TLP, Fahmi Dovutwa wa UPDP, Janken Kasambara wa NRA na Lutalosa Yembe wa ADC.
Ku buyobozi bwa Zanzibar, hari hahatanye Dr Ali Mohammed Shein wa CCM na Maalim Seif Shariff Hamad wa CUF.
Nyamara, abasigaye muri aba bantu bose ni mbarwa dore ko bane mu bakandida bose 10 mu matora yo mu 2015 bamaze gupfa mu buryo butandukanye.
John Pombe Magufuli
Magufuli wabaye perezida wa 5 wa Tanzania, yapfuye muri Werurwe 2021 afite imyaka 61 azize ibibazo by’umutima apfiriye mu Bitaro bya Dar es Salaam.
Edward Lowassa
Uyu wabaye Minisitiri w’Intebe wa Tanzania kuva mu 2005 kugeza mu 2008, yatangajwe ko yapfuye Kuri uyu wa Gatandatu, itariki 10 Gashyantare 2024 ubwo yari arimo kuvurirwa mu ivuriro rya Jakaya Kikwete Cardiac Institute (JKCI) i Dar es Salaam.
Anna Mghwira
Uyu wahoze ari umuyobozi w’Intara ya Kilimanjaro, yapfuye muri Nyakanga 2021 aguye mu bitaro bya Mount Meru Hospital I Arusha. Yapfuye afite imyaka 62.
Maalim Seif
Uyu wabaye visi perezida wa Zanzibar yapfuye ukwezi kumwe mbere y’urupfu rwa magufuli aguye mu Bitaro bya Muhimbili i Dar es Salaam aho yari arimo kuvurirwa. Yapfuye afite imyaka 77.
Nyuma ya 2015, Tanzania kandi yapfushije abandi bakandida babiri bahatanye mu matora yo mu 2020; ari bo Beranard Membe na Augustine Mrema.
Mrema wari umunyapolitiki w’inararibonye wahoze ari chairman w’ishyaka ry’abakozi (TLP), nawe yapfiriye mu Bitaro bya Muhumbili muri kanama 2022 ku myaka 77. Ni mu gihe Bernard Membe wahoze ari minisitiri w’ububanyi n’amahanga n’ubufatanye bwa East Africa kandi akaba yarabaye umukandida wa ACT-Wazalendo, yapfuye muri Gicurasi 2023 ku myaka 70 aguye mu Bitaro bya Kairuki i Dar es Salaam.
Igihugu cya Tanzani hagati aho kirateganya kujya mu matora ataha mu 2025.
Tanga igitekerezo